یک اقتصاددان درباره وعده‌های افزایش یارانه‌ها توسط برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری، گفت: دولت آینده باید به صورت شفاف اعلام کند که منابع تأمین این یارانه‌ها را از کجا خواهد آورد و به مردم این اطمینان را بدهد که برای تأمین آن، دست در جیب خود مردم نخواهد کرد.
مرتضی نعمتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ یعنی دو دهه اخیر شعارهای پوپولیستی به پارادایم اصلی در کارزار سیاست و انتخابات ایران تبدیل شده است، تصریح کرد: شعارهایی که حتی اگر قابلیت اجرایی شدن داشته باشند هم به علت زیرساخت های مورد نیاز و هم به علت منابع لازم برای تأمین کردن آنها، می‌تواند به نتایج و اثرات متفاوتی از آنچه در ابتدا برنامه‌ریزی شده است، منجر شود.
وی با اشاره به اینکه دولت هشتم و نهم با توجه به رشد قیمت نفت دچار مازاد بودجه شد بنابراین برای متوازن کردن بودجه به اعطای یارانه به اقشار و آحاد جامعه روی آورد، اظهار کرد: البته در مورد نحوه توزیع آن نیز جای بحث زیادی است چراکه یارانه باید در راستای توزیع عادلانه منابع ثروت در میان مردم باشد و نه توزیع مساوی میان همه. یارانه ای که ۴۵ هزار تومان مصوب شد اکنون بعد از گذشت ۱۴ سال همچنان ۴۵ هزار تومان است، یارانه‌ای که به زعم بنده هدفمند نشد.
نعمتی خاطرنشان کرد: دولت آقای روحانی از همان ابتدا با کسری بودجه مواجه شد و از همان ابتدا باید توزیع یارانه‌های نقدی را قطع می‌کرد اما بنا به مصلحت زمانی و اقدامات پوپولیستی برای مشوش نکردن اذهان عامه مردم برای انتخاب مجدد در انتخابات سال ۹۶ همچنان به پرداخت یارانه‌های نقدی ادامه داد.
وی افزود: شکی نیست که پرداخت یارانه‌های نقدی چند صد هزار تومانی در کوتاه مدت به بهبود وضعیت معیشت مردم کمک می‌کند اما به علت اینکه در میان مدت و بلندمدت منجر به تحت تأثیر قرار گرفتن قیمت حامل‌های انرژی می‌شود و قیمت‌های نسبی در اقتصاد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در عمل منجر به ابرتورم و تسلسل دور باطل خواهد شد و بیشترین آسیب را همین قشر ضعیف جامعه که فلسفه اعطای یارانه برای کمک به آنها بوده است، متحمل خواهند شد.
این فعال بازار سرمایه تأکید کرد: به نظر می‌رسد وعده یارانه نقدی در شرایط ثبات سایر عوامل و متغیرها و بدون درنظر گرفتن نگرش سیستمی داده می‌شود در حالیکه بسیاری از متغیرهای اقتصادی، به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر یکدیگر اثر خواهند گذاشت و درنظر نگرفتن این اثرات می‌تواند نتایج فاجعه بار بسیاری به همراه داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه آنچه مسلم است اعطای یارانه مستلزم وجود منابع تأمین مالی پایدار است، تصریح کرد: این منابع مالی باید حتماً در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار گیرد و بدین شکل نباشد که مثلاً برای تأمین آن، دولت به دستکاری و نوسان گرفتن از قیمت ارز روی آورد. البته اگر بتوان سطح تکنولوژی را بهبود بخشید تا از هدررفت انرژی جلوگیری شود که قاعدتاً فرآیندی زمان‌بر است و همچنین سیاست های انگیزشی برای کاهش مصرف حامل‌های انرژی، اعمال کرد به نحوی که این مابه التفاوت صادر و در عمل نیز این موضوع محقق شود، می‌توان به درآمد پایدار برای اعطای یارانه دلخوش کرد.
این اقتصاددان با بیان اینکه اعطای یارانه‌ها به شکل کنونی نه تنها منجر به کاهش شکاف طبقاتی بین غنی و فقیر نخواهد شد بلکه با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید دهک‌های پایین اجتماع منجر به افزایش ضریب جینی در کشور خواهد شد، گفت: در شرایط کنونی بهترین شکل پرداخت یارانه می‌تواند طرح سهمیه‌بندی حامل‌های انرژی به‌صورت هوشمند باشد به نحوی که مثلاً هر شخصی در ماه ۳۰ لیتر بنزین سهمیه داشته باشد. در این حالت کسی که استفاده بیشتری دارد می‌تواند بنزین را به نرخ مصوب آزاد از دولت یا شخصی که اتومبیل ندارد، خریداری کند.
نعمتی ادامه داد: در مورد گاز و برق و آب نیز می‌توان این موضوع را اجرایی کرد البته این موضوع مزایا و معایب خاص خود را دارد اما در هر حال از اعطای یارانه نقدی بهتر است و دردسرهای شناسایی اقشار ضعیف و غنی و طبقه‌بندی‌های دهکی را نخواهد داشت.
این مدرس دانشگاه در پایان یادآور شد: در هر صورت با توجه به اینکه تقریباً تمام نامزدهای انتخاباتی به نوعی وعده اعطای یارانه را به انحاء مختلف داده‌اند، دولت آینده باید به صورت شفاف اعلام کند که منابع تأمین این یارانه‌ها را از کجا خواهد آورد و به مردم این اطمینان را بدهد که برای تأمین آن، دست در جیب خود مردم نخواهد کرد که در عمل کاری بس دشوار است.
منبع خبرگزاری ایسنا
